Problem reinterpretacji przeszłości miasta w budowaniu tożsamości.

koordynator: Joanna Zienkiewicz tel. 607 478 930

zespół badawczy: Robert Bartłomiejski, Tomasz Gołębiowski, Jordan Klimek, Grzegorz Kruszewski

Tożsamość ludzi, wśród których mieszkamy jest interesującym tematem dla większości z nas. Szczególnie, gdy można go połączyć z rozwijającą się w zastraszającym tempie technologią, jaką w tym przypadku stanowi Internet. Gdy zabrała się grupa ludzi podzielająca to zainteresowanie nie było dużego problemu z wyborem przedmiotu badania. Szczególnie, że jesteśmy zgodni, co do tego, że historia miasta ma niezaprzeczalny wpływ na to kim są i z czym identyfikują się mieszkańcy Szczecina.

Obiektem naszych badań jest portal internetowy skupiający miłośników dawnego Szczecina, jego struktura i działalność w rzeczywistości wirtualnej i realnej. Podmiotem jest grupa osób tam zalogowanych, która liczy sobie ponad 2300 członków. Tworzą oni różnorodną grupę, którą łączy chęć tworzenia miejsca do wymiany wiedzy, materiałów, opinii i spostrzeżeń na temat historii miasta, w którym mieszkają (choć tak nie jest we wszystkich przypadkach), z którym czują się związani. Nasze badanie jest zorientowane na weryfikację tezy, że portal ten ma wpływ na kształtowanie się tożsamości szczecinian. Ów wpływ, który jest przedmiotem naszej analizy ma różnoraki charakter. Ujawnia się on w wielu działaniach podejmowanych przez użytkowników portalu. Od odsłaniania kart historii na łamach forum i burzliwe dyskusje na ten temat, poprzez prezentowanie zdjęć w galerii, organizowanie konkursów zarówno w świecie wirtualnym jak i realnym aż po organizację wycieczek edukacyjnych i pokazów filmowych prezentujących stary Szczecin. Chcemy sprawdzić, czy portal wpływa na sposób identyfikowania się ludzi z miejscem zamieszkania przez odwołanie się do jego historii.

Ważnym elementem naszej pracy są relacje polsko-niemieckie. Taka tematyka wydaje się dominująca na łamach portalu. Podział forum na Stettin ( przed wojną ) i Szczecin ( po wojnie ) podkreśla polemikę między tymi dwoma wizjami miasta. 60-letnia historia polskiego Szczecina stanowi uzupełnienie dla długich niemieckich dziejów tego miasta.

W badaniu oparliśmy się o koncepcję światów społecznych Thomatsu Shibutaniego. Zwróciliśmy również uwagę na jej kontynuację dokonaną przez Anzelma Straussa, Howarda Beckera. Przenieśliśmy ogólne ramy teoretyczne na nasz przypadek, aby wykazać jak świadomie i nieświadomie poprzez pamięć o przeszłości miasta kształtuje się tożsamość jego mieszkańców.  Najważniejsze dla nas w opisie społecznego świata pozostają specyficznie związane i wygenerowane w ramach tych koncepcji pojęcia: podstawowego działania, technologii, areny, granic oraz powiązanych z nimi procesów: legitymizacji, segmentacji, profesjonalizacji, negocjacji.

Badanie zostało oparte o analizę treści prezentowanych na łamach portalu, czyli wszelkich wypowiedzi pojawiających się na forum, zdjęć w galerii i wpisów do księgi gości. Materiał badawczy uzupełniony został o notatki terenowe z akcji zorganizowanych przez portal w rzeczywistości realnej. Stosowaną wówczas metodą była ukryta obserwacja uczestnicząca. Nasza anonimowość spowodowała, że zachowania badanych nie były zmienione przez świadomość bycia obserwowanym. Użytkownicy na forum i współuczestnicy wyprawy nie byli poinformowani o rzeczywistych celach grupy badawczej. O projekcie badania został powiadomiony jedynie administrator portalu.

Jak duże jest zainteresowanie tematyką, świadczy ilość wizyt na portalu, która waha się w ciągu ostatnich miesięcy w granicach 11.000. Ta pokaźna liczba, obrazuje, że mieszkańcy Szczecina są zainteresowani miastem, w którym mieszkają, chcą zdobywać i dzielić się wiedzą na jego temat. Czyżby tak nowoczesne medium, jakim jest Internet, mogło ułatwiać poszukiwania swojej lokalnej tożsamości?

Raport z badania:  Problem reinterpretacji przeszłości (PDF)